TRASBUS - historia warszawskiej komunikacji miejskiej.

DATA	LINIA	RODZAJ LINII	ZMIANA	UWAGI

1882.01.13.	Wyznaczono oficjalne przystanki pomiędzy stacjami węzłowymi. Oznaczono je słupkami z napisem "Przystanek kolei konnej warszawskiej". Umieszczono je w następujących punktach: Długa (na wprost soboru), przy rogu Krakowskiego Przedmieścia i ul. Trębackiej, przy Uniwersytecie, na rogu Nowego Światu i ul. Świętokrzyskiej, na rogu Nowego Światu i ul. Chmielnej, na rogu ul. Pańskiej oraz na pl. Na Rozdrożu.			[KW nr 4, 4 I 1882, str. 4; KW nr 22, 27 I 1882, str. 4]

1882.01.	"Zarząd tramwajów wprowadził dość praktyczną nowość. Są to marki siedmio-kopiejkowe, sprzedawane w budkach oraz przez konduktorów w wagonach. Przyjmowane są one przy zapłacie za bilety, jako gotówka, usuwając w ten sposób skomplikowaną manipulacyę wydawania reszty przy kupowaniu biletów klasy pierwszej. W marki podobne można się zaopatrywać wcześniej w większej ilości odrazu i później już płacić niemi za bilety. Dodać trzeba, iż osoby zajmujące za marką miejsce w klasie drugiej mają sobie zwracane dwie kopiejki gotówką."			[NW nr 29, 29 I 1882, str. 2]

1882.02.01.	Wprowadzenie dodatkowego przystanku na ul. Podwale na wysokości skrzyżowania z ul. Kapitulną.			[NW nr 33, 2 II 1882, str. 2]

1882.02.	"Obecnie kursujące wagony od Mokotowa do Powązek, dziwacznej trochę budowy i formy, oznaczone numerami od 201 do 204, nie są jak wielu sądzi letniemi, lecz wprost zimowemi. Klasa pierwsza liczy się w domku w środku wagonu na 8 osób, lecz bez siedzeń aksamitnych, zaś na dwóch balkonach każdy po 12 osób, stanowi klasę drugą. Myśl podobna zupełnie nie odpowiada warunkom naszego klimatu. Letnie zaś wagony od Nr. 100-150 zupełnie ścian nie posiadają i odznaczają się elegancyą i wygodą i podobno mieć nie będą podziału na klasy, co byłoby bardzo praktycznem i pożądanem."			[NW nr 38, 7 II 1882, str. 3]

1882.02.	"Jeden z naszych znajomych, wielki oryginał, gromadzi sobie kolekcyę biletów tramwajowych i zamierza sobie wykleić niemi - gabinet. Będzie to obicie w zupełnie nowym guście. Inicyator obecnie zajęty jest ułożeniem deseniu z różnokolorowych biletów. Posiada on już ich obecnie około tysiąca. Praca więc niedaleko już ku końcowi."			[NW nr 44, 13 II 1882, str. 3]

ok. 1882.02.20.	"Na Nalewkach po drugiej stronie skweru urządzona została oddzielna stacya dla tramwajów kursujących z ulicy św. Jerskiej na Plac św. Aleksandra. Dotąd tramwaje owe miały stacyę na ulicy Śto-Jerskiej przed Nalewkami, gdzie też odbywało się ich wekslowanie, co w ciasnej ulicy, a szczególniej wobec ruchu tramwajów z Powązek do Mokotowa było nadzwyczaj niedogodnem. Na nowej stacyi przeciwnie, tramwaje będą się mieściły bardzo dogodnie a to dla tego, że z tamtej strony skweru niema prawie wcale ruchu kolejowego."			[NW nr 80, 21 II 1882, str. 3]

ok. 1882.03.13. Zobacz schemat	Właściciel trzynastu omnibusów dotychczas obsługujących linię z ul. Nowiniarskiej do pl. Trzech Krzyży, J. Jamiołkowski, zdecydował o likwidacji linii. W ich miejsce zaproponował kilkadziesiąt lekkich karet jednokonnych, które miały krążyć po mieście. Trasę tę w dalszym ciągu obsługiwali inni przewoźnicy.			[KPR nr 69, 10 III 1882, str. 2]

1882.03.25. Zobacz schemat		linia tramwajowa zwykła okresowa (kursuje w pogodne dni świąteczne) (konna)	KRÓLEWSKA – Krakowskie Przedmieście – Nowy Świat – plac św. Aleksandra – aleja Ujazdowska – aleja Belwederska – Bagatela – MOKOTÓW.	Uruchomienie kursu "wewnętrznego", wykonywanego w pogodne dni świąteczne. Przedłużenie linii na północ, do przystanku "węzłowego" przy kościele św. Anny zostało przełożone do momentu budowy drugiego toru na tym odcinku. [DoW nr 71, 31 III 1882, str. 2; KW nr 67, 24 III 1882, str. 5; KW nr 71, 30 III 1882, str. 3-4]

1882.03.	"Dla dogodności pasażerów, jadących tramwajami wprowadzono jedną ważną dogodność. Otóż we wszystkich budkach stacyjnych zarządzono sprzedaż biletów jazdy na dłuższy przeciąg czasu. Odtąd więc za 100 biletów - kto od razu w taką ilość chce się zaopatrzyć zapłaci rs. 7."			[KC nr 63, 21 III 1882, str. 4]

1882.04.	"Po zbudowaniu całej sieci dróg konnych żelaznych w naszym mieście, istnieć będą następujące komunikaye tramwajowe: 1) Krakowskie-Przedmieście - rogatki Mokotowskie. 2) Krakowskie-Przedmieście - Powązkowski cmentarz. 3) Plac św. Aleksandra - Nalewki. 4) Plac św. Aleksandra - plac Teatralny, przez Trębacką i Nowosenatorską. 5) Plac Teatralny - Wola. Linia 4 i 5-ta będą się bezpośrednio komunikować ze sobą, gdyż te same wagony przebiegać będą obie linie. Na placu św. Aleksandra będzie zbudowaną zwrotnica oddzielna dla przeprzęgów koni w kursach 3 i 4-tym. 6) Plac Teatralny - stacya towarowa drogi żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. 7) Plac Teatralny - cmentarz Powązkowski. 6-ta i 7-ma linia będą połączone bezpośrednią komunikacyą tramwajów. 8) Dworzec Wiedeńskiej kolei - Krakowskie Przedmieście. 9) Krakowskie Przedmieście - rogatki Grochowskie, z dwiema odnogami do dworców: Petersburgskiego i Terespolskiego, na których będą kursowały wagony w godzinach przybywania i odchodzenia pociągów. Te ostatnie dwa kursować będą, połączone bezpośrednio w ciągu idącymi wagonami. 10) Krakowskie Przedmieście - Nowa Praga. Od kursu 10-go oddzielać się będzie na rogu ulic Targowej i Aleksandrowskiej. Przeprzęg na Krakowskiem-Przedmieściu wprost kościoła Bernardynów. 11) Rogatki Mokotowskie - plac Grzybowski, przez całą długość ulicy Marszałkowskiej i część Królewskiej. Przeprzęg na placu Grzybowskim. 12) Dworzec Wiedeński - Muranów, przez plac Teatralny. Przeprzęg na krańcach tej linii. 13) Koniec ulicy Dobrej przy łaźniach akcyjnych - ulica Czerniakowska wprost koszar Kirasyerskich wzdłuż Powiśla. 14) Dworzec Wiedeński - ulica Czerniakowska wprost koszar Kirasyerskich przez ulicę Jerozolimską i Solec. 15) Wewnętrzny dla Pragi. Nowa Praga - rogatki Grochowskie, przez Targową i Wołową. 16) Spacerowy w dnie pogodne, ograniczający się na zdwojeniu liczby wagonów kursujących z Krakowskiego Przedmieścia do rogatek Mokotowskich. Osobne znaki będą tak jak obecnie odróżniały je od bezpośrednich, kursujących na Powązki. 17) Plac Teatralny - dworzec Nadwiślański pod cytadeląm przez Muranów. Przed dworcem Wiedeńskim i na Krakowskiem-Przedmieściu wprost kościoła Bernardynów, będą zbudowane osobne zwrotnice do przeprzęgów. Linia 1, 2, 3, 7, i 16-ta są już obecnie otwarte, 5-ta zostanie otwartą 30 b. m., 4 i 6-ta jeszcze w roku bieżącym w końcu lata, 8, 9 i 10-ta po przejęciu starej linii omnibusów kolejnych, 11 i 12-ta w roku przyszłym, a pozostałe 13, 14, 15 i 17-ta za dwa lata, gdyż nie są wymienione jako terminowe w kontrakcie Towarzystwa z miastem."			[NW nr 109, 21 IV 1882, str. 3]

1882.05.	"Porządek ruchu na warszawskich tramwayach jest następujący: Najpierwszy wagon wychodzi o godzinie 7 min. 24 z remizy Muranów, oznaczony numerem pociągu 1 i dąży wprost do rogatek mokotowskich, następnie co minut 15 wychodzą jeszcze trzy wagony, oznaczone Nr. 2, 3 i 4. Jednocześnie w tych samych chwilach wyruszają z remizy mokotowskiej cztery wagony oznaczone Nr. 5, 6, 7 i 8 i dążą do Powązek. I tak w godzinę tworzy się już na linii komplet nieprzerwany. Następnie ruch na kursie wewętrznym rozpoczyna się w sposób następujący: Pierwszy wagon, oznaczony N. 9, wyrusza z remizy Muranów o godz. 7 minut 46, dalej drugi o godz. 8 minut 9, trzeci o g. 8 m. 32 i t. d. co 15 minut, wagony opatrzone porządkowemi numerami pociągu od 9 do 20 razem 12, tak że ruch na całej linii kompletuje się o g. 10 m. 46 od Nalewek do placu Trzech Krzyży. Na linii od Powązek do placu Teatralnego, kursują z remizy Muranów cztery wagony opatrzone Nr. 21, 22, 23 i 24, pierwszy wyrusza na linię o g. 8 rano, inne za nim co kwadrans. O g. 12 w południe wyrusza z Mokotowa wagon spacerowy Nr. 33 do ulicy Królewskiej, inne trzy z Nr. 34, 35 i 36 za nim co kwadrans. Również w tę porę z Mokotowa wyrusza ośm wagonów z Nr. od 25 do 32, które się przyłączają do pierwszych ośmiu wagonów kursujących z Mokotowa do Powązek, tworząc pociąg o dwóch wagonach z N. 1 i 25, 2 i 26 i t. d. I tak ruch na wszystkich liniach kompletuje się o g. 2 po południu, gdy kursuje razem 36 wagonów. Nakoniec ruch ustaje od godz. 8, gdy pierwsze dwa wagony zjeżdżają do Muranowa i do Mokotowa, następnie zaś co 7 i pół minuty zjeżdżają, oprócz tych które są w kursie wewnętrznym, tak że o godz. 9 m. 30 zjeżdża ostatni wagon do Mokotowa. Innych dwanaście kursuje regularnie do g. 10 wieczór, od tej godziny co pięć minut zjeżdżają do Muranowa, tak że o punkt 11 ruch wagonów w mieście zupełnie ustaje."			[DoW nr 104, 11 V 1882, str. 2]

1882.05.13.	Otwarcie ekspedycji pasażerskiej na przystanku "Włochy" kolei warszawsko-wiedeńskiej (dotychczas był to przystanek "towarowy").			[DoW nr 99, 4 V 1882, str. 2]

1882.05.16. Zobacz schemat		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	MŁYNARSKA – Wolska – Chłodna – Żelazna – Leszno – Tłomackie – Bielańska – PLAC TEATRALNY.	Uruchomienie linii. Nowa linia nosiła oznaczenie: tablica biała, brzegi tablicy szafirowe, napis czarnymi literami "pl. Teatralny - Rogatki Wolskie" (z czasem zaczęto oznaczać tę linię barwą niebieską). Obsługa: 6 wozów (o nr od 25 do 30), częstotliwość kursowania: 10 minut. Czas przejazdu: 30 minut, czas przejazdu tam i z powrotem: 68 minut (w tym 5 minut na przeprząż na pl. Teatralnym i 3 minuty na Woli). Przystanki umieszczono w następujących miejscach: Leszno/Rymarska, Leszno/Solna, Leszno/Żelazna, Żelazna/Chłodna, rogatka wolska. [DoW nr 110, 19 V 1882, str. 2; GW nr 106, 13 V 1882, str. 2; KC nr 109, 16 V 1882, str. 3; KPR nr 132, 14 V 1882, str. 5; KW nr 106, 12 V 1882, str. 4; KW nr 109, 16 V 1882, str. 4]

1882.05.	Rozpoczęcie przedsprzedaży biletów tramwajowych prowadzonej na stacjach. Jednocześnie wprowadzono do obiegu bilety o nominale 3 kopiejek, przeznaczone dla dzieci. Zmieniono też szatę graficzną biletów - napis "Tramvays de Varsovie" został zastąpiony napisem "Kolej konna w Warszawie".			[DoW nr 105, 12 V 1882, str. 2; DoW nr 112, 22 V 1882, str. 2]

1882.05.28.	PL. KRASIŃSKICH BIELANY	linia omnibusowa zwykła (specjalna)	PLAC KRASIŃSKICH – Świętojerska – Nalewki – plac Muranowski – Pokorna – Mikołajewska – Szosa Marymoncka – droga przez Marymont – BIELANY (powrót: BIELANY – droga przez Marymont – Szosa Zakroczymska – Szosa Marymoncka).	Uruchomienie linii omnibusowej przewożącej uczestników zabaw masowych w Lasku Bielańskim w związku z obchodami "Zielonych Świątek". [KPR nr 147, 28 V 1882, str. 2]

1882.05.30.	PL. KRASIŃSKICH BIELANY	linia omnibusowa zwykła (specjalna)	LIKWIDACJA LINII. (Stara trasa: PLAC KRASIŃSKICH – Świętojerska – Nalewki – plac Muranowski – Pokorna – Mikołajewska – Szosa Marymoncka – droga przez Marymont – BIELANY (powrót: BIELANY – droga przez Marymont – Szosa Zakroczymska – Szosa Marymoncka).)	Zawieszenie kursów po zakończeniu "Zielonych Świątek". [KPR nr 147, 28 V 1882, str. 2]

1882.05.30?	"Ruch na linii kolei konnej, pl. Teatralny-Wola, powiększono o dwa jeszcze wagony, noszące Nra pociągu 31 i 32. Tak więc razem kursuje tu 8 wagonów za N-mi od 25 do 32. Zmiana w numerach pociągów zaszła z tego powodu następująca: Wagony na linii Królewska-Mokotów noszą Nr. od 33 do 36, a przy zdwojeniu ruchu na linii Mokotów-Powązki wagony noszą cyfry od 37 do 49."			[DoW nr 118, 30 V 1882, str. 1]

1882.06.02.	MOKOTÓW WIERZBNO	linia omnibusowa zwykła stała (sezonowa)	MOKOTÓW – Nowoaleksandrowska – WIERZBNO.	Uruchomienie przez przedsiębiorcę Jana Jamiołkowskiego sezonowej linii omnibusowej łączącej Wierzbno z Warszawą. Do obsługi linii skierowano omnibusy nr 27 i 28. Kursy co godzinę od godz. 7.00 (z Warszawy) i 8.00 (z Wierzbna). [DoW nr 121, 2 VI 1882, str. 1; KW nr 143, 16 VI 1882, str. 4; WGP nr 130, 1 VII 1882, str. 1]

1882.06.27. ok. godz. 8.00. Zobacz schemat		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	POWĄZKI (PLAC BRONI) – Dzika – Muranowska – plac Muranowski – Nalewki – Bielańska – plac Teatralny (nawrót) – Senatorska – plac Bankowy – Przechodnia – plac Żelaznej Bramy – Graniczna – plac Grzybowski – Twarda – Sienna – plac Witkowskiego – STACJA TOWAROWA.	Oddanie do użytku trasy pomiędzy placem Teatralnym a dworcem towarowym kolei wiedeńskiej. Oznaczenie linii: tablice pomarańczowego koloru i napisem czarnym "Powązki - stacja towarowa" (w pierwszym okresie istnienia linię określano często również jako "ciemnożółtą"). Do obsługi linii skierowano 8 wozów. Przystanki zlokalizowano w następujących miejscach: Dzika/Muranowska, Muranów, Gęsia, Świętojerska, Nalewki/Długa, pl. Teatralny, pl. Bankowy, Graniczna/Żelazna Brama, pl. Grzybowski, Twarda/Ciepła, Twarda/Sienna, pl. Witkowskiego. Sekcje na linii były trzy: Powązki - pl. Teatralny, pl. Teatralny - stacja towarowa oraz wewnętrzna Muranów - Grzybów. Obsługa przez 13 wagonów. [GP nr 142, 28 VI 1882, str. 3; GW nr 141, 27 VI 1882, str. 2; KC nr 144, 28 VI 1882, str. 3; KPR nr 176, 27 VI 1882, str. 2; KPR nr 177, 28 VI 1882, str. 2; KW nr 141, 26 VI 1882, str. 4; KW nr 144, 29 VI 1882, str. 5]
		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	MURANÓW – Nalewki – Bielańska – Senatorska – plac Bankowy – Przechodnia – plac Żelaznej Bramy – Graniczna – plac Grzybowski – Twarda – GRZYBÓW.	Oddanie do użytku trasy pomiędzy placem Teatralnym a dworcem towarowym kolei wiedeńskiej i uruchomienie kursu "wewnętrznego" linii pomarańczowej. Oznaczenie linii: tablice z napisem czarnym "Muranów - Grzybów" (w pierwszym okresie istnienia linię określano często również jako "jasnożółtą"). Do obsługi linii skierowano 8 wozów. [GP nr 142, 28 VI 1882, str. 3; KW nr 144, 29 VI 1882, str. 5]
		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	LIKWIDACJA LINII. (Stara trasa: POWĄZKI (PLAC BRONI) – Dzika – Muranowska – plac Muranowski – Nalewki – Bielańska – PLAC TEATRALNY.)	Likwidacja linii po oddaniu do użytku przedłużenia trasy tramwaju konnego w kierunku południowo-zachodnim do Dworca Towarowego i uruchomieniu linii "pomarańczowej". [KW nr 141, 26 VI 1882, str. 4; KW nr 144, 29 VI 1882, str. 5]

1882.07.01.	Przeniesienie kancelarii zarządu tramwajów do głównej remizy Muranów przy ul. Sierakowskiej. Dotychczas biuro mieściło się pod adresem Nowy Świat 54.			[DoW nr 119, 31 V 1882, str. 2]

1882.07.	"Walkom o miejsce w tramwaju położony zostanie kres. Odtąd amatorowie jazdy nie będą już mogli zręcznością zdobywać dla siebie miejsca w wagonach, gdyż ten będzie miał pierwszeństwo, kto wcześniej przyjdzie na tramwajową stacyę. W tym celu na rzeczonych stacyach mają być wydawane kartki z numerami porządkowemi, kolejno. W miarę tego, jak kto wcześnie przybędzie dla pojechania tramwajem i według mianowicie kolejnego porządku numerów kartkowych pasażerowie otrzymywać będą miejsca w wagonach."			[GP nr 153, 12 VII 1882, str. 2]

1882.07.16. Zobacz schemat		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	MURANÓW – Nalewki – Bielańska – Senatorska – plac Bankowy – Przechodnia – plac Żelaznej Bramy – Graniczna – plac Grzybowski – Bagno – Świętokrzyska – MARSZAŁKOWSKA.	Oddanie do użytku trasy przez ulicę Bagno do ulicy Marszałkowskiej (bez połączenia z linią tramwaju 'kolejowego') i uruchomienie "odnogi kursu wewnętrznego" - linii "żółtej" (do obsługi nowej linii przeznaczono cztery wozy z ośmiu obsługujących dotąd linię "żółtą"). Oznaczenie linii: tablice napisowe w połowie żółte a w połowie czerwone, napisy czarne. [GW nr 157, 17 VII 1882, str. 2; KC nr 159, 17 VII 1882, str. 4; KW nr 157, 15 VII 1882, str. 4]

1882.08.03.	KOSZARY MOSTOWSKIE CYTADELA	linia omnibusowa zwykła stała	KOSZARY MOSTOWSKIE – Przejazd – Długa – Freta – Zakroczymska – CYTADELA ALEKSANDROWSKA.	Uruchomienie linii omnibusowej łączącej śródmieście z rejonem Cytadeli. Właścicielem omnibusów był pułkownik Daniel Zedler. [GP nr 172, 4 VIII 1882, str. 3; KW nr 172, 2 VIII 1882, str. 5; NW nr 212, 3 VIII 1882, str. 2]

1882.08.12. Zobacz schemat		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	POWĄZKI (II BRAMA) – Powązkowska – Dzika – Muranowska – plac Muranowski – Nalewki – Świętojerska – Nowiniarska – plac Krasińskich – Długa – Wąska – Podwale – plac Zamkowy – Krakowskie Przedmieście – Nowy Świat – plac św. Aleksandra – aleja Ujazdowska – aleja Belwederska – Bagatela – MOKOTÓW. (Stara trasa: POWĄZKI (PLAC BRONI) – Dzika – ... – MOKOTÓW.)	Wydłużenie linii oddanym do użytku przedłużeniem trasy do cmentarza Powązkowskiego. Zwiększono liczbę kursujących wagonów o trzy, razem więc obsługiwało linię 11 wozów oznaczonych numerami od 51 do 61. Dodatkowo w dni świąteczne do ruchu kierowano dodatkowe 4 wagony. [GW nr 179, 12 VIII 1882, str. 2; KPR nr 221, 11 VIII 1882, str. 4; KW nr 179, 11 VIII 1882, str. 5; KW nr 180, 12 VIII 1882, str. 4; NW nr 222, 13 VIII 1882, str. 1]
		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	POWĄZKI (II BRAMA) – Powązkowska – Dzika – Muranowska – plac Muranowski – Nalewki – Bielańska – plac Teatralny (nawrót) – Senatorska – plac Bankowy – Przechodnia – plac Żelaznej Bramy – Graniczna – plac Grzybowski – Twarda – Sienna – plac Witkowskiego – Towarowa – STACJA TOWAROWA. (Stara trasa: POWĄZKI (PLAC BRONI) – Dzika – ... – TOWAROWA (DWORZEC TOWAROWY).)
		linia tramwajowa zwykła stała (konna)	DWORZEC KOLEI WIEDEŃSKIEJ – Marszałkowska – MOKOTÓW.	Oddanie do użytku trasy wzdłuż południowego odcinka ulicy Marszałkowskiej. Linię obsługiwały 3 wagony oznaczone numerami 62, 63 i 64. Czas przejazdu: 15 minut. Przystanki urządzono przy skrzyżowaniach z ulicami: Nowowiejską, Piękną oraz Wilczą. [GW nr 179, 12 VIII 1882, str. 2; KC nr 181, 12 VIII 1882, str. 5; KPR nr 221, 11 VIII 1882, str. 4; KW nr 179, 11 VIII 1882, str. 5; KW nr 180, 12 VIII 1882, str. 4; NW nr 222, 13 VIII 1882, str. 1]

1882.08.13.	Zwiększono liczbę wagonów obsługujących linię kursującą z Nalewek do placu św. Aleksandra do szesnastu (dołączono 4 wagony). Kursy zatem odbywać się miały co 3 minuty i 45 sekund.			[NW nr 224, 15 VIII 1882, str. 1]

1882.08.13.	PL. KRASIŃSKICH BIELANY	linia omnibusowa zwykła stała (sezonowa)	PLAC KRASIŃSKICH – Świętojerska – Nalewki – plac Muranowski – Pokorna – Mikołajewska – Szosa Marymoncka – droga przez Marymont – BIELANY (powrót: BIELANY – droga przez Marymont – Szosa Zakroczymska – Szosa Marymoncka).	Uruchomienie linii sezonowej. Obsługa przez 5 omnibusów. W dni powszednie odjazdy z Warszawy o godz. 9.00 i 21.00, odjazdy z Bielan o godz. 12.00. W dni świąteczne odjazdy z Warszawy o godz. 9.00, 14.00, 21.00 i 24.00, odjazdy z Bielan o godz. 11.00 i 16.00. Opłata za kurs 30 kopiejek w każdą stronę. [KC nr 182, 13 VIII 1882, str. 5; KW nr 182, 14 VIII 1882, str 4; NW nr 224, 15 VIII 1882, str. 1]

ok. 1882.08.20.	KOSZARY MOSTOWSKIE CYTADELA	linia omnibusowa zwykła stała	LIKWIDACJA LINII. (Stara trasa: KOSZARY MOSTOWSKIE – Przejazd – Długa – Freta – Zakroczymska – CYTADELA ALEKSANDROWSKA.)	Niewielka frekwencja. [NW nr 232, 23 VIII 1882, str. 1]

1882.08.	"Zwiększenie taboru tutejszej kolei konnej na nadchodzącą jesień będzie niezadługo dokonanem, gdyż już teraz oczekiwane są nowe partye wagonów. Obecny tabor stanowi ogółem 79 wagonów, z tych 35 zimowych krytych, 35 letnich, 4 w połowie kryte (wymienione powozy pochodzą z fabryki w Kopenhadze), dalej 2 angielskie letnie wagony i 3 towarowe z fabryki tutejszej Lilpop Rau i Löwensztein. Teraz zaś, gdy nadchodzi jesień i wagony letnie, któremi się głównie kolej konna posługuje, stają się nieużytecznymi, nadejdą głównie wagony zimowe w liczbie 25 i półlekkie dla kursów gdzie pasażerowie co chwila się zmieniają w liczbie 16, razem więc z obecnemi zimowymi będzie do rozporządzenia 80 wagonów, choć jeżeli stara linia omnibusów nie będzie przejętą, to do kursowania potrzeba wszystkich około 60 zaledwie."			[NW nr 227, 18 VIII 1882, str. 2]

1882.09.	"Zarząd kolei konnej zaprowadził na remizach muranowskiej i mokotowskiej na wypadek popsucia się toru kolejowego w którembądź miejscu w Warszawie, stałą służbę reperacyjną wraz z odpowiednim taborem. Na oddzielnych roboczych, w tym celu zbudowanych wagonach, mieszczą się zapasowe podkłady, szyny i inne materyały używane do reperacyi dróg żelaznych oraz potrzebne instrumenta i narzędzia, tak, żeby w razie wypadku reperacya była co najrychlej dokonaną."			[NW nr 249, 9 IX 1882, str. 2]

1882.09.16. Zobacz schemat	DWORZEC NADWIŚLAŃSKI	linia tramwajowa zwykła specjalna (konna)	Kurs I: DWORZEC KOLEI NADWIŚLAŃSKIEJ – Sierakowska – plac Muranowski – Nalewki – Świętojerska – Nowiniarska – plac Krasińskich – Długa – Wąska – Podwale – plac Zamkowy – Krakowskie Przedmieście – Nowy Świat – PLAC ŚW. ALEKSANDRA. Kurs II: DWORZEC KOLEI NADWIŚLAŃSKIEJ – Sierakowska – plac Muranowski – Nalewki – Bielańska – plac Teatralny (nawrót) – Senatorska – plac Bankowy – Przechodnia – plac Żelaznej Bramy – Graniczna – plac Grzybowski – Bagno – Świętokrzyska – MARSZAŁKOWSKA. Kurs III: DWORZEC KOLEI NADWIŚLAŃSKIEJ – Sierakowska – plac Muranowski – Nalewki – Bielańska – plac Teatralny (nawrót) – Senatorska – plac Bankowy – Przechodnia – plac Żelaznej Bramy – Graniczna – plac Grzybowski – Twarda – GRZYBÓW. Kurs IV: DWORZEC KOLEI NADWIŚLAŃSKIEJ – Sierakowska – plac Muranowski – Nalewki – Bielańska – plac Teatralny (nawrót) – Bielańska – Tłomackie – Leszno – SOLNA.	Oddanie do użytku przedłużenia trasy z placu Muranowskiego do Dworca Kolei Nadwiślańskiej i uruchomienie specjalnych, skomunikowanych z przyjeżdżającymi i odjeżdżającymi pociągami kursów tramwajowych. Każdy z kursów wykonywany był w ciągu dnia sześciokrotnie i dotyczył następujących pociągów: z Kowla o godz. 8.17 (pasażerski), z Mławy o godz. 10.23 (pocztowy) i z Pilawy o godz. 10.26 (miejscowo-osobowy), z Kowla o godz. 14.16 (pocztowy), z Mławy o godz. 19.56 (pasażerski), z Nowego Dworu o godz. 21.12 (osobowo-towarowy) oraz z Lublina o godz. 22:17 (osobowo-towarowy). Taryfa była podwójna i wynosiła 14 kop. dla klasy pierwszej i 10 kop. dla klasy drugiej. [GP nr 206, 16 IX 1882, str. 2; GW nr 206, 16 IX 1882, str. 2; KW nr 206, 15 IX 1882, str. 4; NW nr 256, 16 IX 1882, str. 2]

1882.10.13.	Protokólarne objęcie linii kolei konnych przez Towarzystwo Belgijskie. Po zakończeniu uroczystości, odbywającej się w godzinach porannych przed rozpoczęciem kursów, dotychczasowa ("kolejowa') obsługa linii odmówiła pracy dla towarzystwa belgijskiego. Wozy wyruszyły na trasy ok. godziny 11:00, po ich obsadzeniu przez pracowników Towarzystwa Belgijskiego.			[GW nr 226, 10 X 1882, str. 2; KW nr 230, 13 X 1882, str. 5; KW nr 231, 14 X 1882, str. 4-5]

1882.10.2x.	MIĘDZYDWORCOWA	linia tramwajowa zwykła stała (konna)	DWORZEC KOLEI WIEDEŃSKIEJ – Marszałkowska – Królewska – KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE / KRÓLEWSKA. (Stara trasa: DWORZEC KOLEI WIEDEŃSKIEJ – Marszałkowska – Królewska – Krakowskie Przedmieście – Nowy Zjazd – most Aleksandrowski – Aleksandrowska – Targowa – Sokola – DWORZEC KOLEI TERESPOLSKIEJ.)	Zawieszenie ruchu na części trasy linii międzydworcowej w związku z rozpoczęciem budowy drugiego toru dla tramwajów belgijskich w ciągu Krakowskiego Przedmieścia. [KW nr 237, 21 X 1882, str. 5; KW nr 267, 27 XI 1882, str. 4]

jesień 1882.	PL. KRASIŃSKICH BIELANY	linia omnibusowa zwykła stała (sezonowa)	ZAWIESZENIE KURSOWANIA. (Stara trasa: PLAC KRASIŃSKICH – Świętojerska – Nalewki – plac Muranowski – Pokorna – Mikołajewska – Szosa Marymoncka – droga przez Marymont – BIELANY (powrót: BIELANY – droga przez Marymont – Szosa Zakroczymska – Szosa Marymoncka).)	Zawieszenie kursów po zakończeniu sezonu.
	MOKOTÓW WIERZBNO	linia omnibusowa zwykła stała (sezonowa)	ZAWIESZENIE KURSOWANIA. (Stara trasa: MOKOTÓW – Nowoaleksandrowska – WIERZBNO.)

1882.11.01. 1882.11.02.		linia tramwajowa zwykła cmentarna (konna)	POWĄZKI (PLAC BRONI) – Dzika – Muranowska – plac Muranowski – Nalewki – Świętojerska – plac Krasińskich – Długa – Wąska – Podwale – Krakowskie Przedmieście – PLAC ZAMKOWY.	Uruchomienie linii tramwajowej łączącej Powązki z placem Zamkowym, będącej faktycznie skróconym wariantem linii białej. Pozostałe linie kursujące w kierunku Powązek zostały skrócone do krańca przy pl. Broni. [KC nr 246, 2 XI 1882, str. 4]

1882.11.	Zarząd tramwajów obniżył cenę biletów dla urzędników kolei Nadwiślańskiej, udających się na stację przy ul. Zakroczymskiej. Odtąd urzędnicy płacili cenę pojedynczą (pozostali pasażerowie płacili podwójną). W tym celu ustanowione zostały bilety, które nabywać można było w zarządzie drogi żelaznej.			[KC nr 251, 8 XI 1882, str. 4]

1882.11.06. 1882.11.15.	OBJAZD KRÓTKOTERMINOWY		Zawieszenie ruchu na trasie tramwajów belgijskich na Krakowskim Przedmieściu w związku z budową drugiego toru. [GW nr 248, 6 XI 1882, str. 1; KPR nr 311, 9 XI 1882, str. 4; KPR nr 312, 10 XI 1882, str. 5; KW nr 249, 6 XI 1882, str. 3-4; KW nr 254, 11 XI 1882, str. 5] BIAŁA. POWĄZKI (II BRAMA) – ... – Długa – DŁUGA / WĄSKA. [Obowiązuje w dniach 6-11 i 13-15 listopada.] BIAŁA. POWĄZKI (II BRAMA) – ... – Długa – Podwale – PLAC ZAMKOWY. [Obowiązuje 12 listopada.] BIAŁA. KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE / KRÓLEWSKA – Krakowskie Przedmieście – ... – MOKOTÓW. [Obowiązuje w dniach 6-10 listopada.] BIAŁA. PLAC ŚW. ALEKSANDRA – aleja Ujazdowska – ... – MOKOTÓW. [Obowiązuje 11 listopada.] BIAŁA. PLAC ZAMKOWY – Krakowskie Przedmieście – ... – MOKOTÓW. [Obowiązuje 12-15 listopada.] NIEBIESKA. NALEWKI – ... – Długa – DŁUGA / WĄSKA. [Obowiązuje w dniach 6-11 i 13-15 listopada.] NIEBIESKA. NALEWKI – ... – Długa – Podwale – PLAC ZAMKOWY. [Obowiązuje 12 listopada.] NIEBIESKA. KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE / KRÓLEWSKA – Krakowskie Przedmieście – ... – PLAC ŚW. ALEKSANDRA. [Obowiązuje w dniach 6-10 listopada.] BIAŁA. PLAC ZAMKOWY – Krakowskie Przedmieście – ... – PLAC ŚW. ALEKSANDRA. [Obowiązuje 12-15 listopada.] DWORZEC NADWIŚLAŃSKI (kurs I). DWORZEC NADWIŚLAŃSKI – ... – Długa – DŁUGA / WĄSKA. [Obowiązuje w dniach 6-11 i 13-15 listopada.] DWORZEC NADWIŚLAŃSKI (kurs I). DWORZEC NADWIŚLAŃSKI – ... – Długa – Wąska – PLAC ZAMKOWY. [Obowiązuje 12 listopada.]

jesień 1882.		linia tramwajowa zwykła okresowa (kursuje w pogodne dni świąteczne) (konna)	ZAWIESZENIE KURSOWANIA. (Stara trasa: KRÓLEWSKA – Krakowskie Przedmieście – Nowy Świat – plac św. Aleksandra – aleja Ujazdowska – aleja Belwederska – Bagatela – MOKOTÓW.)	Zawieszenie linii na skutek pogarszających się warunków pogodowych.

1882.12.05.	MIĘDZYDWORCOWA	linia tramwajowa zwykła stała (konna)	DWORZEC KOLEI WIEDEŃSKIEJ – Marszałkowska – Królewska – Krakowskie Przedmieście – Nowy Zjazd – most Aleksandrowski – Aleksandrowska – Targowa – Sokola – DWORZEC KOLEI TERESPOLSKIEJ. (Stara trasa: DWORZEC KOLEI WIEDEŃSKIEJ – Marszałkowska – Królewska – KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE / KRÓLEWSKA.)	Na skutek opóźnienia w pracach torowych na Krakowskim Przedmieściu, po licznych monitach władz miasta, Towarzystwo Belgijskie zdecydowało się na "czasowe" wznowienie w okresie zimowo-wiosennym tramwaju "kolejowego" na całym odcinku trasy. [KW nr 275, 6 XII 1882, str. 5]

OBJAŚNIENIE SKRÓTÓW W PRZYPISACH:

ABC - ABC [1926-1934]
ABCNC - ABC Nowiny Codzienne [1935-1939]
CZAS - Czas [1848-1939]
DW - Dobry Wieczór [1929-1932]
DWKC - Dobry Wieczór-Kurier Czerwony [1932-1939]
DoW - Doniesienia Warszawskie [1879-1882]
DP - Dziennik Polski [1913-1915]
DzW - Dziennik Warszawski [1864-1914]
DZmsW - Dziennik Zarządu m. st. Warszawy [1916-1939]
DZ - Dzień [1908-1915]
DD - Dzień Dobry [1906-1906, 1931-1939]
DZIŚ - Dziś [1931-1931]
EPR - Echo Pragi [1916-1918]
EW - Echo Warszawskie [1924-1926]
EK - Ekonomista [1878-1883]
EPO - Epoka [1926-1929]
EP - Express Poranny [1922-1939]
GC - Gazeta Codzienna [1831-1861]
GD - Gazeta Dwugroszowa [1911-1912]
GP - Gazeta Polska [1861-1905]
GP2G - Gazeta Poranna 2 Grosze [1912-1929]
GPW - Gazeta Poranna Warszawska [1925-1928]
GSW - Gazeta Sądowa Warszawska [1873-1939]
GŁ - Głos [1917-1918]
GŁW - Głos Warszawski [1908-1914]
GŁW - Głos Wieczorny [1917-1918]
GOP - Goniec Poranny [1901-1918]
GOW - Goniec Warszawski [1935-1939]
GOWC - Goniec Wieczorny [1901-1918]
GW - Gazeta Warszawska [1771-1925, 1928-1935]
HA - Hasło [1907-1908]
KO - Korrespondent [1834-1839]
KWK - Kronika Wiadomości Krajowych i Zagranicznych [1856-1860]
KC - Kurier Codzienny [1865-1905]
KC5G - Kurier Codzienny 5 Groszy [1932-1939]
KCZ - Kurier Czerwony [1925-1932]
KIiT - Kurier Informacyjny i Telegraficzny [1922-1925]
KP - Kurier Polski [1898-1939]
KPR - Kurier Poranny [1877-1939]
KW - Kurier Warszawski [1821-1939]
LU - Ludzkość [1906-1907]
NA - Naród [1906-1907]
NWC - Naród-Wiadomości Codzienne [1910-1913]
NG - Nowa Gazeta [1906-1918]
NW - Nowiny [1877-1884]
NC - Nowiny Codzienne [1922]
NCD - Nowiny Codzienne [1932-1934]
NKP - Nowy Kurier Polski [1926-1926]
PW - Przegląd Wieczorny [1915-1930]
SŁ - Słowo [1882-1919]
TI - Tygodnik Ilustrowany [1859-1939]
WDN - Warszawski Dziennik Narodowy [1935-1939]
WGP - Warszawska Gazeta Policyjna [1845-1868]
WC - Wiadomości Codzienne [1908-1910]
WWA - Wiadomości Warszawskie [1929-1930]
WW - Wieczór Warszawski [1928-1939]
WIEK - Wiek [1873-1906]
ZD - Z Dnia na Dzień [1906-1906]
ZR - Złoty Róg [1906-1906]

SPIS TRAS (stan na koniec grudnia 1882 r.)

SCHEMAT KOMUNIKACJI (stan na koniec grudnia 1882 r.)

POWRÓT DO SPISU LAT

KONTAKT: trasbus@o2.pl.