TRASBUS - historia warszawskiej komunikacji miejskiej.

LINIA TRAMWAJOWA ZWYKŁA

DATA	NUMER	RODZAJ LINII	TRASA	UWAGI
ROZSTAW TORÓW 1525 mm.
1945.08.27.	5	linia tramwajowa zwykła stała	STALOWA – nasyp kolei obwodowej – Strzelecka – Szwedzka – Stalowa – Konopacka (powrót: Konopacka – Stalowa – STALOWA.) – Wileńska – Targowa – aleja Zieleniecka – SASKA KĘPA.	Uruchomienie linii, łączącej centrum Pragi z rondem Waszyngtona (Saską Kępą i przystankiem przesiadkowym do wozów kursujących mostami pontonowymi do Śródmieścia). [KC nr 52, 28 VIII 1945, str. 7; ŻW nr 235, 26 VIII 1945, str. 1; ŻW nr 237, 28 VIII 1945, str. 1]
1946.06.04.	5	linia tramwajowa zwykła stała	STALOWA – nasyp kolei obwodowej – Strzelecka – Szwedzka – Stalowa (powrót: Stalowa – STALOWA.) – Konopacka – Wileńska – Targowa – Zamoyskiego – Grochowska – GROCHÓW (WASZYNGTONA).	Wycofanie z alei Zielenieckiej w związku z budową normalnotorowej linii tramwajowej biegnącej przez odbudowywany most Poniatowskiego. Na trasie aleja Zieleniecka - rondo Waszyngtona uruchomiono linię wahadłową - jeden wagon kursujący po jednym torze w odstępach 15-minutowych. [EW nr 15, 3 VI 1946, str. 3; KC nr 151, 2 VI 1946, str. 8; ROB nr 152, 3 VI 1946, str. 5; ŻW nr 151, 2 VI 1946, str. 7]
1946.07.22.	5	linia tramwajowa zwykła stała	STALOWA – nasyp kolei obwodowej – Strzelecka – Szwedzka – Stalowa (powrót: Stalowa – STALOWA.) – Konopacka – Wileńska – Targowa – Zamoyskiego – Grochowska – GROCHÓW (WASZYNGTONA).	Wprowadzenie trasy objazdowej jako stałej. [EW nr 62, 21 VII 1946, str. 1; GAL nr 199, 21 VII 1946, str. 12; KC nr 199, 21 VII 1946, str. 8; ROB nr 200, 22 VII 1946, str. 13; ŻW nr 196, 18 VII 1946, str. 5]
1949.05.30.	5	linia tramwajowa zwykła stała	STALOWA – nasyp kolei obwodowej – Strzelecka – Szwedzka – Stalowa (powrót: Stalowa – STALOWA.) – Konopacka – Wileńska – Targowa – Ząbkowska – Radzymińska – RADZYMIŃSKA.	Postępująca przebudowa torowisk na terenie śródmieścia Pragi i Grochowa - skrócenie trasy. [EW nr 149, 29 V 1949, str. 5; GAL nr 127, 31 V 1949, str. 7; KC nr 146, 29 V 1949, str. 6; TL nr 149, 1 VI 1949, str. 5]
1950.03.13.	5	linia tramwajowa zwykła stała	STALOWA – nasyp kolei obwodowej – Strzelecka – Szwedzka – Stalowa (powrót: Stalowa – STALOWA.) – Konopacka – Wileńska – Targowa – Ząbkowska – Kawęczyńska – KAWĘCZYŃSKA (BAZYLIKA).	Skierowanie do pętli przy Bazylice w związku z likwidacją linii 3. [EW nr 71, 12 III 1950, str. 5; TL nr 68, 9 III 1950, str. 5; TL nr 71, 12 III 1950, str. 5; TL nr 73, 14 III 1950, str. 5; ŻW nr 72, 13 III 1950, str. 3]
1950.06.11.	5	linia tramwajowa zwykła stała	LIKWIDACJA LINII.	Przebudowa torowiska na Bródnie i Pelcowiźnie (przekuwanie rozstawu szyn na rozmiar 1435 mm). [TL nr 158, 10 VI 1950, str. 5; ŻW nr 159, 11 VI 1950, str. 8]

ROZSTAW TORÓW 1435 mm.
1950.10.05.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Bankowy – Marszałkowska – PLAC ZBAWICIELA.	Uruchomienie linii tramwajowej łączącej Pragę z Mokotowem w związku z zakończeniem przekuwania torów na ul. Radzymińskiej. Trasę wybrali czytelnicy "Expressu Wieczornego" w zorganizowanym przez dziennik konkursie. Nagrodą był bezpłatny bilet ważny do końca roku. [EW nr 274, 5 X 1950, str. 1; KC nr 275, 5 X 1950, str. 5; ŻW nr 274, 5 X 1950, str. 6]
1951.07.24.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Dzierżyńskiego – Marszałkowska – PLAC ZBAWICIELA.	Zmiana nazwy pl. Bankowego na pl. Feliksa Dzierżyńskiego. [Uchwała Rady Narodowej m. st. Warszawy z 24 VII 1951]
1952.07.19.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Dzierżyńskiego – Marszałkowska – plac Konstytucji – PLAC ZBAWICIELA.	Plac o roboczej nazwie "plac MDM" otrzymał oficjalną nazwę "plac Konstytucji". [Uchwała Rady Narodowej m. st. Warszawy z 19 VII 1952]
1952.12.01.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Dzierżyńskiego – Marszałkowska – plac Konstytucji – plac Zbawiciela – Nowowiejska – Krzywickiego – Filtrowa – PLAC NARUTOWICZA.	Przedłużenie trasy w celu stworzenia bezpośredniego połączenia ciągu ul. Nowowiejskiej i Filtrowej z centrum. [EW nr 286, 28 XI 1952, str. 5; KC nr 288, 29 XI 1952, str. 6; TL nr 333, 29 XI 1952, str. 4; ŻW nr 287, 28 XI 1952, str. 4]
1957.03.03.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Dzierżyńskiego – Marszałkowska – plac Konstytucji – plac Zbawiciela – Nowowiejska – Krzywickiego – Filtrowa – plac Narutowicza – Grójecka – OPACZEWSKA.	Zamiana krańców z linią 32. [EW nr 51, 2 III 1957, str. 3; TL nr 58, 28 II 1957, str. 5]
1959.09.27.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Dzierżyńskiego – Marszałkowska – plac Konstytucji – plac Zbawiciela – Nowowiejska – Krzywickiego – Filtrowa – plac Narutowicza – Grójecka – Opaczewska – OPACZEWSKA.	Modernizacja ul. Grójeckiej - likwidacja starej pętli na ul. Opaczewskiej wraz z jednoczesnym otwarciem nowej na ul. Nowoopaczewskiej (faktycznie była to przedłużona ul. Opaczewska w kierunku wschodnim) przed szpitalem wraz z torem dojazdowym.
1960.10.14.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – plac Dzierżyńskiego – Marszałkowska – plac Konstytucji – plac Zbawiciela – Nowowiejska – Krzywickiego – Filtrowa – plac Narutowicza – Grójecka – Banacha – BANACHA.	Zmiana nazwy ulicy o roboczej nazwie "Nowoopaczewska" na "Stefana Banacha". [Uchwała nr 18 Rady Narodowej m. st. Warszawy z 14 X 1960]
1968.05.26.	5	linia tramwajowa zwykła stała	RADZYMIŃSKA – Radzymińska – Ząbkowska – Targowa – aleja Świerczewskiego – most Śląsko-Dąbrowski – aleja Świerczewskiego – aleja Marchlewskiego – Chałubińskiego – aleja Niepodległości – Nowowiejska – Krzywickiego – Filtrowa – plac Narutowicza – Grójecka – Banacha – BANACHA.	Skierowanie na trasę objazdową w związku z przebudową torowiska na pl. Zbawiciela i zamknięciem dla ruchu na ul. Nowowiejskiej (na odcinku od al. Niepodległości do pl. Zbawiciela). [MZK Zarządzenie Wykonawcze nr 30/68; EW nr 126, 25/26 V 1968, str. 5]
1968.06.30.	5	linia tramwajowa zwykła stała	LIKWIDACJA LINII.	Likwidacja regularnego ruchu szynowego na ulicy Ząbkowskiej i Kawęczyńskiej (pozostawiając tor na ul. Ząbkowskiej w kierunku centrum jako wyjazdowy dla wozów z zajezdni "Praga"). Przejęcie trasy przez komunikację autobusową: linie 138, 170 i 338. [MZK Zarządzenie Wykonawcze nr 37/68; EW nr 153, 27 VI 1968, str. 5]

1973.12.30.	5	linia tramwajowa zwykła stała	BIELANY – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Marchlewskiego – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Aleje Jerozolimskie – most i aleja Poniatowskiego – aleja Waszyngtona – WIATRACZNA.	Likwidacja skrętów tramwajowych na skrzyżowaniu al. Marchlewskiego i Alej Jerozolimskich w związku z budową podziemnego ronda jako części infrastruktury powstającego Dworca Centralnego. Uruchomienie linii w związku ze skierowaniem linii 17 do pętli na Służewcu Przemysłowym. [MZK Polecenie Służbowe nr 80/73; EW nr 307, 28 XII 1973, str. 7]
1982.01.17.	5	linia tramwajowa zwykła stała	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Marchlewskiego – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Aleje Jerozolimskie – most i aleja Poniatowskiego – aleja Waszyngtona – WIATRACZNA.	Przedłużenie trasy w celu usprawnienia obsługi komunikacyjnej wschodniej części osiedla Bielany - Wrzeciono. Obsługa przez 5 pociągów (w tym 3 całodzienne) z zajezdni "Woronicza" oraz 4 pociągi całodzienne z zajezdni "Żoliborz. [MZK Polecenie Służbowe nr 1/82; TL nr 12, 15 I 1982, str. 8]
1985.08.03.	5	linia tramwajowa zwykła stała	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Marchlewskiego – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Grójecka – PLAC NARUTOWICZA.	Remont mostu Poniatowskiego oraz tunelu linii średnicowej i związane z tym wyłączenie ruchu w ciągu Aleje Jerozolimskie - most i aleja Poniatowskiego. Skierowanie na trasę skróconą. Zastąpienie na Grochowie przez linię 7, a w Śródmieściu przez linie autobusowe 196 i 501. [MZK Polecenie Służbowe nr 33/85; EW nr 145, 29 VII 1985, str. 7; EW nr 148, 1 VIII 1985, str. 7; ŻW nr 171, 25 VII 1985, str. 8]
1988.07.01.	5	linia tramwajowa zwykła stała	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Marchlewskiego – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Grójecka – plac Narutowicza – Grójecka – Banacha – BANACHA.	Czasowe wydłużenie trasy na Ochocie związane z zamknięciem w celu naprawy torowiska na ul. Broniewskiego i zawieszeniem kursowania linii 22.
1988.09.01.	5	linia tramwajowa zwykła stała	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Marchlewskiego – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Grójecka – PLAC NARUTOWICZA.	Zakończenie remontu torowiska na ul. Broniewskiego i przywrócenie kursowania linii 22.
1989.06.30. 1989.08.31.	5	linia tramwajowa zwykła stała	ZAWIESZENIE WAKACYJNE.
1989.12.16.	5	linia tramwajowa zwykła stała	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Marchlewskiego – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Aleje Jerozolimskie – most i aleja Poniatowskiego – aleja Waszyngtona – WIATRACZNA.	Przywrócenie ruchu tramwajowego na moście Poniatowskiego.
1990.10.02.	5	linia tramwajowa zwykła stała	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Jana Pawła II – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Aleje Jerozolimskie – most i aleja Poniatowskiego – aleja Waszyngtona – WIATRACZNA.	Zmiana nazwy al. Juliana Marchlewskiego na al. Jana Pawła II.
1991.04.06.	5	linia tramwajowa zwykła okresowa całodzienna (kursuje w dni robocze oraz w soboty robocze w godz. 5-16)	HUTA – Pstrowskiego – Marymoncka – Słowackiego – Stołeczna – aleja Jana Pawła II – Okopowa – Towarowa – plac Zawiszy – Aleje Jerozolimskie – most i aleja Poniatowskiego – aleja Waszyngtona – WIATRACZNA.	Likwidacja kursowania w dni świąteczne.
1991.07.01. 1991.11.29.	5	linia tramwajowa zwykła okresowa całodzienna (kursuje w dni robocze oraz w soboty robocze w godz. 5-16)	ZAWIESZENIE WAKACYJNE.	Utrzymanie zawieszenia kursowania również po wakacjach.
1991.11.30.	5	linia tramwajowa zwykła okresowa całodzienna (kursuje w dni robocze oraz w soboty robocze w godz. 5-16)	LIKWIDACJA LINII.	Oficjalna likwidacja linii.

2000.07.22.	5	linia tramwajowa specjalna (zwykła)	PLAC STARYNKIEWICZA – Aleje Jerozolimskie – most i aleja Poniatowskiego – aleja Zieleniecka – Targowa – Kijowska – aleja Tysiąclecia – Kawęczyńska (powrót: Kawęczyńska – Ząbkowska – Targowa) – KAWĘCZYŃSKA-BAZYLIKA.	Uruchomienie linii tramwajowej obsługiwanej taborem zabytkowym w związku z likwidacją ruchu tramwajowego na ul. Ząbkowskiej.
2000.07.23.	5	linia tramwajowa specjalna (zwykła)	LIKWIDACJA LINII.

2008.04.05.	5	linia tramwajowa zwykła stała	KOŁO – Dywizjonu 303 – Radiowa – Powstańców Śląskich – aleja Reymonta – Wólczyńska – Nocznickiego – Huta – Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" – Marymoncka – Słowackiego – METRO MARYMONT.	Uruchomienie linii tramwajowej łączącej Bemowo z ciągiem ul. Marymonckiej oraz zastępującej linię Z-8 wraz z wydłużeniem trasy do Koła.
2008.06.02.	5	linia tramwajowa zwykła stała	ZAWIESZENIE KURSOWANIA.	Wyłączenie ruchu tramwajowego na ciągu ul. Wólczyńska - Nocznickiego - Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" na odcinku od al. Reymonta do zajezdni "Żoliborz" w związku z kolejnym etapem prac przy przebudowie węzła "Młociny".
2008.10.04.	5	linia tramwajowa zwykła stała	KOŁO – Dywizjonu 303 – Radiowa – Powstańców Śląskich – aleja Reymonta – Wólczyńska – Nocznickiego – Metro Młociny – Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" – Marymoncka – Słowackiego – METRO MARYMONT.	Przywrócenie ruchu tramwajowego w rejonie przebudowanej pętli HUTA.
2009.09.19.	5	linia tramwajowa zwykła stała	KOŁO – Dywizjonu 303 – Radiowa – Powstańców Śląskich – aleja Reymonta – Wólczyńska – Nocznickiego – Metro Młociny – Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" – ZAJEZDNIA ŻOLIBORZ.	Skrócenie trasy w związku z wyłączeniem ruchu tramwajowego na ul. Marymonckiej z powodu rozpoczęcia budowy mostu Północnego.
2011.03.12.	5	linia tramwajowa zwykła stała	KOŁO – Dywizjonu 303 – Radiowa – Powstańców Śląskich – aleja Reymonta – Wólczyńska – Nocznickiego – Metro Młociny – Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" – ZAJEZDNIA ŻOLIBORZ. (Dodatkowe kursy w dni powszednie w godz. 6.00 - 19.30: METRO MŁOCINY – Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" – ZAJEZDNIA ŻOLIBORZ.)	Wprowadzenie dodatkowych kursów skróconych.
2011.09.03. godz. 11.45.	5	linia tramwajowa zwykła stała	KOŁO – Dywizjonu 303 – Radiowa – Powstańców Śląskich – aleja Reymonta – Wólczyńska – Nocznickiego – METRO MŁOCINY.	Zamknięcie ruchu tramwajowego na odcinku Metro Młociny - Zajezdnia Żoliborz w związku z kolejnym etapem budowy Trasy Mostu Północnego. Ze względu na przewidywany długi czas trwania objazdu trasę wprowadzono jako stałą. Jednocześnie skierowano przez ul. Zgrupowania Armii Krajowej "Kampinos" linię autobusową 203.
2012.04.10.	5	linia tramwajowa zwykła stała	LIKWIDACJA LINII.	Połączenie z linią 6.

OBJAŚNIENIE SKRÓTÓW W PRZYPISACH:

MPA - Miejskie Przedsiębiorstwo Autobusowe [Dokumenty udostępnione przez P. Grzegorza Gałęzowskiego.]
MPK - Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne [Dokumenty udostępnione przez P. Grzegorza Gałęzowskiego.]
MZK - Miejskie Zakłady Komunikacyjne [Dokumenty udostępnione przez P. Grzegorza Gałęzowskiego.]
EW - Express Wieczorny [1946-1999]
GW - Gazeta Wyborcza [1989-]
KC - Kurier Codzienny [1945-1953]
TL - Trybuna Ludu [1948-1990]
WW - Wieczór Warszawy [1946-1948]
ŻW - Życie Warszawy [1944-2011]

ZOBACZ TEŻ: